Lise Öğrencilerinde Boş Zaman Can Sıkıntısının Sosyal Medya Bağımlılığı Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi
Özet
Bu çalışmanın amacı lise öğrencilerinde boş zaman can sıkıntısı duygu durumunun sosyal medya bağımlılığı üzerindeki etkilerinin incelenmesine yöneliktir. Örneklem grubu uygun örnekleme metodu kullanılarak Karaman ilinin Ermenek ilçesinde bulunan liselerden gönüllük esaslı belirlenmiştir. Çalışmada 167 kadın ve 163 erkek toplamda 330 lise öğrencisi yer almıştır. Araştırmada kişisel bilgi formlarına ilave olarak 12 soruluk Boş Zaman Can Sıkıntısı Ölçeği (BZCSÖ) ve 41 soruluk Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği (SMBÖ) ile veriler elde edilmiştir. Katılımcıların; Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği (SMBÖ) ile Boş Zaman Can Sıkıntısı Ölçeği (BZCSÖ) üzerinden almış oldukları puanların ortalamaları ve verilerin yapısının belirlenmesi amacıyla Kolmogorov-Smirnov Testi ile Shapiro-Wilk Testi yapılmıştır. Parametrik testlerin uygulanabilmeleri için gerekli varsayımlar karşılanmadığından farklılık analizleri için Non-parametrik Testlerden Mann Whitney-U ve Kruskal-Wallis Testlerinin uygulanmaları tercih edilmiştir. Elde edilen verilere göre katılımcıların boş zaman can sıkıntıları ile cinsiyet, öğrenim gördükleri sınıf, aile gelir düzeyleri, kendilerine ayırdıkları boş zaman süreleri , günde kaç saat sosyal medya kullanıyor oldukları durumlarına göre bazı alt boyutlarda anlamlı farklılıklar görülmüştür. Sosyal medya bağımlılığı ile aile gelir düzeyi, anne ve babanın birliktelik durumları, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi, katılımcıların kendilerine ayırdıkları boş zaman süreleri, katılımcıların günde kaç saat sosyal medya kullanıyor oldukları, sosyal medya uygulamalarından hangilerini kullanıyor oldukları ile bazı alt boyutlar arasında anlamlı farklılıklar görülmüştür. Ayrıca sosyal medya bağımlılığı ile boş zaman can sıkıntısı arasında orta düzeyde pozitif yönlü bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır.
Anahtar Kelimeler: Lise Öğrencileri, Boş Zaman Can Sıkıntısı, Sosyal Medya Bağımlılığı
Referanslar
Alpar, R. (2014). Uygulamalı İstatistik ve Geçerlilik-Güvenirlik: SPSS’ de Çözümleme Adımları İle Birlikte, 3. Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara.
Aytaç, Ö. (2002). Boş zaman üzerine kuramsal yaklaşımlar. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (1), 231-260.
Baştürk, R. (2011). Bütün yönleriyle SPSS örnekli nonparametrik istatistiksel yöntemler. Anı Yayıncılık.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K., E., Akgün, E., Ö., Karadeniz, Ş., Demirci, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi. Coşkun Y. (2007). Ortaöğretim Öğrencilerinin Umutsuzluk Durumları ve Aile İşlevselliği İlişkisinin Bazı Değişkenlere göre İncelenmesi. Eğitim Bilimleri Dergisi, 26(26): 11-26.
Çiftçi, H. (2018). Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığı (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
Demirel, M. (2017). University students’ opinions of the meaning of leisure and their perceived freedom in leisure. Journal of Human Sciences, 14(1), 796-802.
Er, Y. , Çuhadar, A. , Demirel, M. (2020). Investigation of Leisure Management Skills and Leisure Boredom in University Students in Terms of Different Variables, International Journal of Applied Exercise Physiology, VOL. 9 (6).
Er, Y. , Çuhadar, A. , Demirel, M. , Serdar, E. (2020). Ergenlerde Akıllı Telefon Bağımlılığı ve Gelecek Beklentisi İlişkisinin İncelenmesi, Uluslararası Toplum Araştırma Dergisi (s.15 (24), 2528-2544)
Işık, U. Topbaş, H. (2015). Facebook ve bağımlılık: medya bağımlılığı araştırması. The Journal of Academic Social Science Studies, 38, 319-336.
Kılbaş, Ş: Rekreasyon. Boş Zaman Değerlendirme, 1.Baskı, Anaca, s. 23, Adana, 2001.
Kılıçman, İ. (2020) . Rekreasyon Farkındalığı Ve Sosyal Medya Bağımlılığının Yaşam Doyumu Üzerine Etkilerinin İncelenmesi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi, Karaman.
Kızar O. ve Genç, H. (2019) Engelli bireylerin eğitiminde oyun ve aktivitenin önemi (Bölüm 3). (S. Düz, M. İklim, K. Kurak Ed.) Spor bilimleri alanında araştırma ve değerlendirmeler içinde (s.35-55). Ankara: Gece Akademi.
Lorcu, F. (2015). "Örneklerle veri analizi SPSS uygulamalı." Ankara: Detay Yayıncılık 1 (2015).
Mangır, M. (2021). Lise Öğrencilerinin Sosyal Medya Bağımlılığı Ve Aile Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
Murathan, T., Türker, A. ve Murathan, F. (2019). Investigation of University Students Attitudes toward Leisure Time Activities (Ardahan University Sample). Turkish Journal of Sport and Exercise. 21 (2): 162-169.
Orhunbilge, N. (2000), Örnekleme Yöntemleri ve İstatistik Testleri, Avcıol Basım Yayın, 2.Baskı, İstanbul.
Park, N. ve Lee, H. (2012). Social implications of smartphone use: Korean college students' smartphone use and psychological well-being. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 15(9), 491-497. doi:10.1089/cyber.2011.0580
Selçuk, O. C. (2019). İnternet Bağımlılığı İçin Risk Faktörleri: Öz Düzenleme Yetersizliği Ve Boş Zaman Can Sıkıntısı (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
Soylu, Y. & Siyez, D. G.,(2014). Boş Zaman Can Sıkıntısı Ölçeği’nin Türkçe’ye Uyarlanması. Ege Eğitim Dergisi, 15(1), 80-95
Svendsen, L. A Philosophy of Boredom, Reaktion Books, p, 234, London,2004.
Torkildsen, G. (1992). Leisure and Recreation Management. London: E&FN Spon.
Tutgun-Ünal, A. (2015), Sosyal Medya Bağimliliği: Ünı̇versı̇te Öğrencı̇lerı̇ Üzerı̇ne Bı̇r Araştirma, Doktora Tezi. Marmara Ünı̇versı̇tesı̇ Sosyal Bı̇lı̇mler Enstı̇tüsü Gazetecı̇lı̇k Ana Bı̇lı̇m Dalı
Türker, A. Murathan, T. (2019). Beden Eğitimi Ve Spor Eğitimi Alan Üniversite Öğrencilerinin Akıllı Telefon Bağımlılıklarının İncelenmesi, Social Mentality And Researcher Thinkers Journal
Young, K. S. (1996). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. Cyber Psychology and Behavior, 1(3), 240-24
İndir
Ek Dosyalar
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Anadolu Sosyal Araştırmalar Dergisi (AS), yayınlanan tüm yazıların mali haklarına, özellikle umuma her türlü iletim, yayım ve işleme, çoğaltma, temsil, basım, yayım, dağıtım ve internet yoluyla iletme dahil olmak üzere telif haklarına sahiptir.
Dergimizin telif hakları aşağıdaki özelliklere sahiptir;
1. Telif hakkının ortaya çıkması için herhangi bir kayıt gerekli değildir. Fikir ve sanat eserleri üzerindeki haklar, eserin üretilmesi ile birlikte doğar. Telif hakları soyuttur. Telif hakkıyla korunan, insan düşüncesi tarafından yaratılan soyut mallardır. Telif hakları, içinde bulundukları materyalden ayrı ve bağımsız bir varlığa ve hukuki değere sahiptir.
2. Bölgesellik ilkesi telif hakları için geçerlidir. Hangi ülkede koruma talep edilirse o ülkenin mevzuatına göre koruma koşulları belirlenir.
3. Mutlak hak niteliğindedir. Telif hakları herkese karşı ileri sürülebilir. Ancak bu mutlak hakka kamu yararının korunması gibi nedenlerle çeşitli sınırlamalar getirilmiştir. Mutlak hak üzerindeki sınırlamalar: Kamu düzeni, genel ahlak, kamu yararı gibi nedenlerle getirilen sınırlamalar ile özel çıkarlar yararına getirilen istisnalardan oluşur. (Örneğin bir eserin kar amacı gütmeden özel kullanım amacıyla çoğaltılması mümkündür.)
4. Fikri mülkiyet hakları belirli bir süre için korunur (fikir ve sanat eserleri için 70 yıl vb.). Fikri ürünler, bünyelerinde bulundurdukları malzemeden ayrı ve bağımsız bir hukuki statüye sahiptir.
5. Fikri ürünler, özel kanun, tüzük ve yönetmelikler çerçevesinde düzenlenir.
Ancak kullanıcılar makalelerin yayınlanmış tam metinlerine başvurabilirler.
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'nun ilgili maddelerinde de belirtildiği üzere telif haklarına tecavüz suçtur.
